Zarobki Polaków według danych GUS
Według raportu Głównego Urzędu Statystycznego, który publikowany jest raz na dwa lata, w październiku 2020 roku mediana wartości wynagrodzeń w Polsce kształtowała się na poziomie 4702,66 zł brutto, co daje 3,4 tys. zł „na rękę”. W 2018 roku wartość ta była niższa i wyniosła 4094,98 zł brutto. Trzeba jednak pamiętać, że powyższe wyliczenia dotyczą tylko tych przedsiębiorstw, które deklarują zatrudnienie minimum 10 pracowników.
Mediana a średnie wynagrodzenie
Mediana zarobków jest to tzw. wynagrodzenie środkowe, które dzieli pracowników na dwie równe grupy. W pierwszej z nich zatrudnieni otrzymują pensję niższą od mediany, zaś w drugiej wyższą. W odniesieniu do wartości średniego wynagrodzenia mediana w październiku 2020 roku była o blisko 20 proc. niższa. Oznacza to, że dwie trzecie osób aktywnych zawodowo zarabiało mniej niż wynosi średnia krajowa.
GUS co miesiąc publikuje dane w kontekście przeciętnego wynagrodzenia, które w październiku br. kształtowało się na poziomie 5917,15 zł. Wartość ta zaskakuje wielu Polaków, którym do budżetu domowego wpływa miesięcznie znacznie niższa kwota. Zdziwienie to jest uzasadnione, ponieważ średnie wynagrodzenie jest podwyższane przez dochody osób najlepiej opłacanych, czyli piastujących wysokie stanowiska. Ponadto wynik jest kształtowany przez zakłady pracy zatrudniające minimum 10 pracowników, średnia nie uwzględnia państwowej sfery budżetowej, a także osób pracujących w oparciu o umowy cywilnoprawne. Mediana również nie oddaje całkowitego obrazu zarobków w Polsce, ale jest metodą znacznie dokładniejszą, bo bierze pod uwagę informacje w odniesieniu do całej gospodarki narodowej, w tym wynagrodzenia w tzw. budżetówce oraz różne formy zatrudnienia.
Z ww. powodów występują różnice w prezentowanych wynikach. Mediana wynagrodzeń za październik 2020 roku okazała się niższa o ponad 18 proc. względem wyliczonego przeciętnego wynagrodzenia za ten sam okres, które wyniosło 5748,24 zł. W przeliczeniu różnica oscylowała przy kwocie tysiąca złotych.
GUS pokusił się przy analizie przeciętnych wynagrodzeń za październik 2020 r. o bardziej szczegółowe dane. Dzięki nim można się dowiedzieć, że blisko 66 proc. zatrudnionych otrzymywało mniejszą wypłatę niż średnia krajowa, w tym 62,5 proc. mężczyzn i 69 proc. kobiet. Ponadto blisko 8 proc. pracowników uzyskiwało zarobki na poziomie płacy minimalnej lub niższej. Widoczna jest także wielkość skali luki płacowej. Mężczyźni zarabiają w ujęciu miesięcznym średnio o 14,7 proc. więcej niż kobiety. Duże dysproporcje widać również w poszczególnych grupach zawodowych. Najlepiej zarabiają przedstawiciele władz publicznych, wyżsi rangą urzędnicy oraz kierownicy, których przeciętne wynagrodzenie w ww. okresie wyniosło średnio 10,5 tys. zł brutto. Jest to o ponad 80 proc. więcej niż wynik dla całego rynku pracy. Powyżej średniej zarobkują także osoby piastujące stanowiska specjalistów – mogą liczyć na pensje rzędu 7 tys. zł. Poniżej średniej krajowej inkasują pracownicy branży usługowej, sprzedawcy oraz osoby wykonujące proste prace. W tych sektorach wynagrodzenia oscylują przy kwotach 3,6-3,7 tys. zł brutto i są mniejsze o jedną trzecią w porównaniu z przeciętnym, miesięcznym wynagrodzeniem brutto.