Ewidencja czasu pracy
Czas pracy, zgodnie z Kodeksem Pracy, jest to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do jej wykonywania. Pracodawca jest zobowiązany zatrudniać pracownika zgodnie z ustalonym rodzajem pracy, we właściwym miejscu oraz w stosownym wymiarze i rozkładzie czasu pracy.
W świetle art. 129 § 1 Kodeksu pracy czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin, w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 4 miesięcy. Na tej podstawie ustala się liczbę godzin do przepracowania przez pracownika.
Ewidencja czasu pracy jest niezbędna w celu prawidłowego naliczania i wypłacenia pracownikowi wynagrodzenie za pracę. W tym celu w ewidencji czasu pracy powinna być zawarta liczba godzin pracy, w tym zawarte powinny być te godziny, które dają pracownikowi prawo do dodatkowego wynagrodzenia lub czasu wolnego od pracy (tzw. godziny nadliczbowe), oraz których rekompensata polega na oddaniu dnia wolnego od pracy w innym terminie (praca w niedziele, święta, czy dni wolne od pracy wynikające z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy).
Wszyscy pracodawcy bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników oraz podstawę prawną zawiązania stosunku pracy z pracownikiem, zobowiązani są do prowadzenia ewidencji czasu pracy.
Okres objęty ewidencją ustala pracodawca. Zgodnie z art. 85 kp wynagrodzenie powinno być wypłacane przynajmniej raz w miesiącu, wobec tego najpraktyczniej jest prowadzić miesięczną ewidencję czasu pracy. Pozwoli to bez problemu ustalić przysługujące wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych i wypłacenie należności z tego tytułu (chyba, że praca ta rekompensowana jest czasem wolnym od pracy).
Ewidencja czasu pracy każdego pracownika powinna zawierać liczbę godzin pracy, którą pracownik przepracował w ciągu doby roboczej, w tym:
- w niedzielę i święta, w porze nocnej, w godzinach nadliczbowych oraz w dni wolne od pracy wynikające z pięciodniowego tygodnia pracy,
- dyżury, urlopy, zwolnienia od pracy oraz inne usprawiedliwione i nieusprawiedliwione nieobecności,
- w przypadku pracowników młodocianych czas ich pracy przy pracach wzbronionych w trakcie przygotowania do zawodu.
Pracodawca zobowiązany jest na każde żądanie pracownika, do udostępnienia ewidencji czasu pracy, w formie określonej przez pracownika (do wglądu, w formie kserokopii, odpisu oryginału).
Nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie ewidencji czasu pracy podlega ocenie inspektora pracy. Stopień nieprawidłowości prowadzenia ewidencji, może skutkować:
- w przypadku niewielkich braków – wnioskiem o prawidłowe prowadzenie,
- w przypadku naruszenia art. 281 kp dotyczącego czasu pracy – mandatem, karą grzywny w wysokości 2000 zł, wystąpieniem przed sądem grodzkim i nałożeniem grzywny do 30 000 zł,
- w przypadku podejrzeń inspektora o sfałszowanie ewidencji – wystąpienie do prokuratora o popełnienie przestępstwa (sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5).