Split payment
Trwają przygotowania do wprowadzenia mechanizmu split payment, czyli podzielonej płatności. Jest to jedno z rozwiązań, które mają się przyczynić do uszczelnienia systemu VAT.
Na czym polega split payment? Rozwiązanie to zakłada, że sprzedawca otrzymuje płatności na dwa osobne rachunki. Kwota netto trafia na rachunek podstawowy, natomiast kwota VAT na specjalne, odrębne konto bankowe. Ma to zapobiegać powstawaniu nadużyć już na etapie transakcji, gdyż organ podatkowy miałby wgląd do konta VAT. Przewiduje się, że umożliwiłoby to znaczne zredukowanie luki w VAT i zyski dla państwa rzędu kilkuset miliardów złotych. Przy tym nabywca przestałby być odpowiedzialny za zapłatę podatku solidarnie ze sprzedawcą.
Rawpixel.com/bigstockphoto.com
Istnieją dwa modele split payment – zautomatyzowany i manualny. Ten pierwszy zakłada podział kwoty już podczas płatności. Nabywca dokonuje jednego przelewu, który jest automatycznie dzielony (przez system rozrachunkowy lub bank) na kwotę netto i kwotę VAT. System ten jest wygodniejszy, ale wymaga przygotowania. Natomiast w drugim przypadku nabywca musiałby dokonywać dwóch osobnych przelewów – na rachunek podstawowy sprzedawcy i na rachunek podatkowy. Takie rozwiązanie można by wdrożyć szybko, ale byłoby bardziej kłopotliwe, a jego koszty obciążyłyby samych podatników.
Wprowadzenie split payment, jako odstępstwo od przepisów dyrektywy VAT, wymaga zgody Rady UE. Wdrożenie tego rozwiązania było rozważane już w 2010 r., lecz spotkało się wówczas ze sprzeciwem przedsiębiorców. Jak dotąd split payment został wprowadzony w kilku krajach. We Włoszech funkcjonuje od 2015 r. Innym przykładem są Czechy, gdzie ten mechanizm działa w ograniczonym zakresie i w wariancie manualnym. Z kolei w Turcji dotyczy on tylko niektórych transakcji, a VAT jest podzielony między sprzedawcę i nabywcę w określonej proporcji.
Wskazuje się jednak na wady tego rozwiązania, uderzające przede wszystkim w uczciwych przedsiębiorców. Firmy nie będą mogły dysponować kwotą na rachunku podatkowym do momentu rozliczenia VAT. Jeśli powstanie nadwyżka, nie będą mogły jej wykorzystać na inne zobowiązania, co pogorszy ich płynność finansową. Eksperci wskazują na konieczność rozważnego podejścia do tej kwestii i proponują stosowanie split payment jedynie wobec określonych podmiotów, np. takich, które prowadzą działalność od niedawna, a ich wiarygodność nie została jeszcze zweryfikowana, czy takich, które prowadzą działalność związaną ze szczególnym ryzykiem oszustw podatkowych.