Kontrola PIP-u – jak może przebiegać?
Zakres i przebieg kontroli przeprowadzanej przez inspektora z Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) regulują przepisy ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy.
Zgodnie z zapisami w/w aktu prawnego, inspektor Państwowej Inspekcji Pracy nie ma obowiązku powiadamiania przedsiębiorcy o planowanej kontroli. Inspektorzy mogą przeprowadzać działania kontrolne o każdej porze dnia i nocy. Kluczowymi kwestiami podlegającymi ich kontroli jest przestrzeganie przepisów prawa pracy, ze szczególnym uwzględnieniem legalności zatrudnienia oraz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie (art. 24). Zdarza się jednak, że inspektorzy powiadamiają pracodawcę o zamiarze skontrolowania przedsiębiorstwa. Dzięki temu zyskuje on czas na przygotowanie niezbędnych dokumentów.
Przed rozpoczęciem działań kontrolujących inspektor jest zobowiązany do poinformowania pracodawcy o swoich czynnościach i przedstawienia mu legitymacji służbowej (art. 24 ust. 2 i art. 26 ust. 3 ustawy). Drugim dokumentem uprawniającym do przeprowadzenia kontroli jest upoważnienie. Warto nadmienić, że wykorzystywane jest jedynie u podmiotów działających na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
fot. Bigedhar/bigstockphoto.com
Kontrola PIP-u przebiega w obecności pracodawcy lub osoby kompetentnej do udzielenia stosownych informacji. Kontrolowany jest zobowiązany na piśmie do wskazania osoby, która będzie go reprezentowała podczas kontroli. Niewywiązanie się z tego obowiązku, jest wykroczeniem.
Inspektorzy pracy, podczas sprawdzania przestrzegania przepisów prawa pracy w przedsiębiorstwie, skupiają się zazwyczaj na weryfikowaniu:
- stosunku pracy,
- czasu pracy,
- wynagrodzeń oraz innych świadczeń pieniężnych,
- urlopów pracowniczych,
- uprawnień związanych z rodzicielstwem,
- zatrudniania młodocianych,
- równego traktowania pracowników w zatrudnieniu (czy występuje dyskryminacja, mobbing itp.),
- bezpieczeństwa i higieny pracy,
- legalności zatrudnienia.
Miejscem kontroli jest najczęściej siedziba podmiotu kontrolowanego, czyli zakład pracy. Z uwagi na fakt, że coraz więcej firm prowadzi zewnętrzną księgowość, nie ma potrzeby sprowadzania na czas kontroli wszystkich dokumentów do przedsiębiorstwa. Inspektor pracy może przeprowadzić czynności kontrolne w miejscu przechowywania dokumentów kadrowych oraz finansowych. Naturalnie kontrola w takim miejscu może być związana wyłącznie z kwestiami dotyczącymi danego zakładu, a nie warunków pracy biura rachunkowego. Należy pamiętać, że poszczególne czynności kontrolne mogą być wykonywane w siedzibie jednostki organizacyjnej PIP (art. 26 ust. 1- 2 ustawy).
Wszystkie ustalenia z kontroli zostają ujęte w formie protokołu pokontrolnego. Zawiera on również treść decyzji ustnych i poleceń, a także informację o terminach ich realizacji.
Okazuje się, że w większości przypadków obawy pracodawców przed kontrolą PIP nie są spowodowane próbami ukrycia nieścisłości, lecz brakiem wiedzy na temat przysługujących praw i obowiązków obu stronom postępowania.