Kontrola skarbowa w firmie
Osoba podejmująca się prowadzenia działalności gospodarczej musi przygotować się, że w firmie będą przeprowadzane kontrole. Co ważne w tym samym czasie może być przeprowadzana kontrola tylko przez jedną instytucję. Jedną z nich jest kontrola skarbowa, prowadzona przez organy kontroli skarbowej, zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie o kontroli skarbowej.
Zawiadomienie o kontroli skarbowej
Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej zawiadomienie o zamiarze przeprowadzenia kontroli wysyła się do przedsiębiorcy na 7 dni przed planowanym terminem rozpoczęciem kontroli i posiada ono swoją moc przez okres 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Na wniosek przedsiębiorcy kontrola może być wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. W zawiadomieniu wskazany jest jej zakres, rodzaj podatku, którego ma dotyczyć oraz okres objęty weryfikacją. Jest to czas na skompletowanie i przejrzenie dokumentacji celem skorygowania ewentualnych błędów w rozliczeniach. Czynności kontrolne przeprowadzane są w obecności przedsiębiorcy lub osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli. Upoważnienie to składa się na piśmie w urzędzie skarbowym. Jeżeli przedsiębiorca nie ustanowi stałego reprezentanta, a sam nie będzie mógł uczestniczyć w czynnościach kontrolnych, zobowiązany jest wskazać osobę zastępującą go podczas nieobecności. Przedstawiciel ten działa jedynie w czasie kontroli, a do jego obowiązków należy udostępnienie dokumentów, udzielanie wyjaśnień i zapewnienie kontrolującym odpowiednich warunków do pracy.
Wymagania formalne kontroli skarbowej
W przypadku dysponowania dokumentami obcojęzycznymi, będącymi przedmiotem kontroli, kontrolerzy, zgodnie z prawem, mogą zażądać przedstawienia tłumaczenia na język polski. Tłumaczenia winien dokonać tłumacz przysięgły na koszt przedsiębiorcy.
Jeżeli firma posługuje się elektronicznym systemem finansowo-księgowym, powinna o tym pisemnie powiadomić kontrolerów i przygotować się na tzw. e-kontrolę polegającą na pobraniu danych z systemu finansowo-księgowego, a następnie poddaniu ich analizie za pomocą specjalistycznych programów informatycznych.
Kontrola przeprowadzana jest w siedzibie kontrolowanego przedsiębiorcy lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy. Na wniosek przedsiębiorcy kontrola lub poszczególne czynności kontrolne, mogą być przeprowadzane w siedzibie organu kontroli, jeżeli to usprawni prowadzenie kontroli. Kontrola rozpoczyna się w momencie okazania legitymacji służbowych i upoważnienia do przeprowadzenia kontroli przez pracowników urzędu skarbowego.
W momencie wszczęcia kontroli, przedsiębiorca zobowiązany jest okazać kontrolującym książkę kontroli, którą winien prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie. Książka ta służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania dotychczasowych kontroli przeprowadzanych w czasie jego działalności. W przypadku gdy jest to niemożliwe ze względu na udostępnienie innemu organowi kontroli zobowiązany jest do okazania jej w siedzibie organu kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia zwrotu tej książki przez organ kontroli.
Prawa i obowiązki właściciela kontrolowanej firmy
Przedsiębiorca zobowiązany jest do zapewnienia wstępu kontrolerom do budynków, lokali oraz innych pomieszczeń, udostępnić akta, księgi i inne dokumenty związane z przedmiotem kontroli. W przypadku gdy kontrolujący mają uzasadnione podejrzenia co do nieprawidłowości, przedsiębiorca zobowiązany jest okazać majątek podlegający kontroli i umożliwić jego oględziny, na żądanie kontrolujących sporządzić spis z natury, umożliwić filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, które mogą stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie, a także na żądanie kontrolujących przedstawić tłumaczenia na język polski dokumentacji sporządzonej w języku obcym, udzielać terminowo wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli.
Przedsiębiorca w trakcie kontroli ma prawo uczestniczyć w czynnościach kontrolnych, brać udział w przeprowadzeniu dowodów, wymagać od kontrolujących przestrzegania przepisów bhp, złożyć zastrzeżenia i wyjaśnienia do protokołu kontroli, a także domagać się odszkodowania za poniesioną szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych, a także wnieść sprzeciw wobec podjęcia i prowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Termin zakończenia kontroli powinien być zgodny ze wskazanym w upoważnieniu. Jeżeli termin ulegnie zmianie wówczas organ kontrolujący zobowiązany jest zawiadomić kontrolowanego, podać przyczynę przedłużenia terminu zakończenia kontroli oraz wskazać nowy termin.