Czym jest umowa barterowa?
Umowa barterowa – jest bezgotówkową formą rozliczania transakcji, poprzez zapłatę usługą za usługę, towarem za towar, towarem za usługę bądź usługą za towar. Mimo iż transakcja odbywa się bez udziału gotówki, umowa ta ma charakter odpłatny. Jest umową nienazwaną, co oznacza, że brak jest jej szczegółowej definicji prawnej. Wymieniane towary i usługi powinny mieć taką samą wartość, a strony powinny dążyć do tego, aby końcowy bilans był zerowy.
Umowę taką należy odróżnić od umowy kompensacyjnej. Nie jest bowiem barterem transakcja, w której jedna ze stron decyduje się na przyjęcie części ceny w towarze lub usłudze, a pozostałą część ceny przyjmuje w pieniądzach. Zawarcie umowy barterowej może dotyczyć wyłącznie transakcji niepieniężnych.
Zapisy w umowie barterowej
Forma umowy może być dowolna, jednak dla lepszego zabezpieczenia interesów stron zaleca się sporządzenie jej na piśmie oraz podpisanie przez osoby do tego upoważnione (członków zarządu czy pełnomocników). W umowie należy wskazać:
-
datę i miejsce jej zawarcia,
- określenie stron, wskazując osoby upoważnione do ich reprezentowania, podstawy umocowania tych osób, czyli pełnomocnictwo, odpis z Krajowego Rejestru Sądowego, i inne,
- określenie rodzaju, jakości, ilości towarów jakie podlegać będą wymianie, a także ich wartości, warunki oraz termin dostawy,
- określenie rodzaju, specyfikacji, jakości usług, które podlegać będą wymianie, a także ich wartości oraz sposobu i czasy wykonania,
- określenie uprawnień stron, a także ewentualnych konsekwencji wadliwości wymienianego towaru lub oferowanych usług, niewykonania lub nieprawidłowego wykonania umowy, w tym klauzulę odstąpienia od umowy, i wysokość kary umownej,
- właściwy miejscowo sąd do rozpatrywania ewentualnych sporów powstałych w związku z jej realizacją.
Ze względu na swój charakter umowa barterowa najczęściej zawierana jest między podmiotami prowadzącymi działalności gospodarczą polegającą na wymianie towarów lub świadczeniu usług. Jednak umowę taką mogą zawierać również organizacje, które będą realizowały jej postanowienia w ramach swoich założeń statutowych.
Rozliczenia barterowe nie naruszają przepisów podatkowych, a ich zastosowanie wymaga rejestracji w księgach rachunkowych. W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz osób prawnych, wartość wzajemnych świadczeń traktowana jest jako przychód. Ich wartość rynkową oblicza się na postawie przeciętnych cen określonych dla rzeczy i usług tego samego rodzaju i gatunku z dnia wymiany. Podatek dochodowy natomiast uiszcza się od dochodu uzyskanego przez podatnika, będącego różnicą przychodów i kosztów nabycia pomniejszonych o koszty sprzedaży.
Dokonując odliczenia podatku VAT podatnik powinien jako podstawę opodatkowania wskazać wartość rynkową wymienianych towarów lub usług, która wskazywana jest analogicznie jak w przypadku podatku dochodowego.
Barter wielostronny
Odmianą umowy barterowej jest barter wielostronny, polegający na wymianie towarów i usług a ramach społeczności, w ramach większej ilość transakcji. W odróżnieniu od barteru standardowego, ten typ wymaga rejestrowania kolejnych transakcji kupna i sprzedaży pomiędzy uczestnikami. Każdy z nich powinien dokonywać transakcji różnego rodzaju w sposób zrównoważony, aby utrzymywać swoje obroty w ramach przysługującego mu limitu barterowego.
Bezgotówkowe rozliczanie się między kontrahentami powoduje zwiększenie skali ich działalności bez konieczności angażowania dodatkowych środków finansowych, np. w postaci kredytu.