Czym jest faktoring?
Faktoring jest jedną z form finansowania przedsiębiorstw. Polega on na wykupieniu od przedsiębiorstwa, czyli od faktoranta, jego faktur powstałych z tytułu sprzedaży swoich produktów i usług, zarówno na rynku krajowym jak i zagranicznym. Faktor, czyli wyspecjalizowana firma lub bank, przejmując od przedsiębiorstwa faktury, czyli stosując ich wykup, zobowiązana jest do częściowego uregulowania wynikających z nich należności.
Całość zobowiązań wynikłych z dokumentów przekazywana jest na konto faktoranta po uregulowaniu wszelkich należności przez wierzyciela danej firmy. Tym samym faktor przejmuje na siebie ryzyko nieterminowej zapłaty należności z tytułu wykupionych przez siebie faktur od wpisanych w nią wierzycieli, a także zobowiązuje się do ewentualnych działań windykacyjnych w przypadku braku ich zapłaty w terminie.
Sprzedane mogą być jedynie faktury nieprzeterminowane, których nie minął jeszcze termin zapłaty. Dłużnik, czyli podmiot gospodarczy, który wskazany jest na fakturze jako strona zobowiązana do uregulowania płatności z tytułu dostawy towaru lub usługi, nie musi wyrazić zgody na sprzedaż wierzytelności. O przejęciu swoich zobowiązań jest jedynie informowana, a swoje zadłużenie spłaca firmie faktoringowej.
Dzięki usłudze faktoringowej, przedsiębiorstwo uzyskuje środki finansowe wcześniej, aniżeli termin zapadalności danych faktur. Zapewnia do pewną płynność finansową firmy, możliwość szybszego uregulowania swoich własnych zobowiązań oraz pozbycie się ryzyka w przypadku opóźnień w zapłacie faktur przez dłużnika.
Faktury sprzedawane są do firmy faktoringowej z pewnym określonym dyskontem. Oznacza to, że cena sprzedaży wierzytelności jest niższa od łącznej kwoty do zapłaty wynikającej ze sprzedawanych faktur. Różnica ta, poza innymi ewentualnymi dodatkowymi kosztami, jest zyskiem faktora.
Przedmiot transakcji faktoringu
Przedmiotem transakcji faktoringu mogą być jedynie wierzytelności handlowe wynikłe z zawartych umów sprzedaży, dostawy czy wyświadczonej usługi. Nie mogą to być jednak tak zwane wierzytelności niezbywalne, czyli takie, gdzie sprzedany przedmiot jest wykorzystywany w ramach gospodarstwa domowego nabywcy. Przykładowo, jeżeli firma sprzedała piece grzewcze podmiotowi gospodarczemu, a ten wykorzystuje je u siebie w domu, to powstałe w ten sposób zobowiązanie finansowe nie może zostać odsprzedane firmie faktoringowej. Jednak gdy te same piece grzewcze zostaną przeznaczone do dalszej odsprzedaży, czyli nie kończy się nimi obrót gospodarczy, to tak powstałe faktury za produkt mogą już zostać zbyte na rzecz faktora.
Rodzaje faktoringu
Formy faktoringu można podzielić na 3 główne rodzaje z uwzględnieniem ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika, terminem powiadomienia dłużnika o fakcie zawarcia umowy faktoringowej oraz według momentu wypłacenia faktorantowi należności z tytułu sprzedanych faktur.
Według wielkości istniejącego ryzyka można mówić o:
- faktoringu właściwym – gdzie firma faktoringowa wykupuje wierzytelności handlowe oraz przejmuje na siebie pełne ryzyko w przypadku nieterminowej ich zapłaty przez dłużnika,
- faktoringu niewłaściwym – gdzie wierzytelności wykupywane przez faktora nie zawierają ryzyka związanego z niewypłacalnością dłużnika. W takim przypadku faktor, w przypadku braku terminowego rozliczenia się dłużnika z faktorantem, pokrywa resztę zobowiązań wynikających ze sprzedanych faktur, a swoich roszczeń finansowych wobec dłużnika handlowego dochodzi sam,
- faktoringu mieszanym – połączenie obydwu powyższych form. Faktor przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużnika, ale tylko do określonej w umowie kwoty.
W przypadku terminów powiadomienia dłużnika o sprzedaży wierzytelności, można mówić o faktoringu otwartym, gdzie dłużnik zostaje niezwłocznie powiadomiony o zawarciu umowy faktoringowej; faktoringu półotwartym, gdzie dłużnik informowany jest o zawarciu takiej umowy w momencie wystawienia przez faktora wezwania do zapłaty należności; faktoringu tajnym, gdzie wierzyciel reguluje należności faktorantowi, a ten następnie przekazuje otrzymaną zapłatę na konto faktora.
Ze względu na moment, w którym faktorant otrzymuje należności za sprzedane wierzytelności od faktora wyróżniamy:
- faktoring dyskontowy – cesja wierzytelności, zapłata za sprzedaż faktur następuje w dniu podpisania umowy faktoringowej,
- faktoring zaliczkowy – faktorant otrzymuje zapłatę od faktora za sprzedane faktury tylko częściowo, według ustaleń podpisanej umowy, reszta płatności na konto faktoranta regulowana jest przez faktora po otrzymaniu zapłaty od dłużnika,
- faktoring wymagalnościowy – faktorant otrzymuje zapłatę od faktora za sprzedane faktury w momencie, gdy te zostaną całkowicie uregulowane przez dłużnika.