Przedawnienie zobowiązań podatkowych
Chociaż do jednego z ważniejszych obowiązków obywatelskich należy regularne opłacanie zobowiązań podatkowych, to organy podatkowe na ściganie nieuczciwych podatników mają ograniczony czas. A to dzięki przedawnieniu roszczenia. Jednak praktyczne zastosowanie przepisów w celu ustalenia terminu przedawnienia wcale nie jest łatwe, i może przysporzyć przedsiębiorcy wielu problemów.
Zgodnie z zapisami Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. W praktyce okres ten może się znacznie wydłużyć, na przykład na skutek przeprowadzania przez przedsiębiorcę amortyzacji środków trwałych, np. nieruchomości. Jeśli bowiem przez 20 lat dokonuje on odpisów amortyzacyjnych, które wpływają na wysokość jego dochodu, dokumentację musi przechowywać przez pięć kolejnych lat liczonych od roku, w którym zakończył się ostatni odpis. Od tego momentu liczy się bieg przedawnienia, więc najstarsze dokumenty w tym przypadku przedsiębiorca musi przechowywać przez 25 lat.
Jeśli natomiast obowiązek podatkowy powstanie wskutek wydania decyzji przez organ podatkowy, to bieg przedawnienia liczony jest inaczej. W tym wypadku zobowiązanie przedawnia się po upływie lat trzech, liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ewentualnie po 5 latach, jeśli podatnik nie złożył deklaracji w terminie, lub nie ujawnił w niej części swoich dochodów, czego efektem było wydanie przez urząd skarbowy decyzji ustalającej wysokość zatajonego dochodu oraz należnego do uiszczenia podatku.
Termin przedawnienia może zostać wydłużony, jeśli w trakcie jego trwania dojdzie do zawieszenia bądź przerwania jego biegu. Po ustaniu przyczyny w sytuacji zawieszenia przedawnienie biegnie dalej, a w przypadku przerwania bieg przedawnienia liczony jest od nowa. Zawieszenie może nastąpić z chwilą wniesienia skargi do sądu na decyzję dotyczącą zobowiązania, a także poprzez wszczęcie postępowania karnoskarbowego dotyczącego niedopełnienia obowiązku podatkowego. Przerwanie natomiast może być wynikiem zastosowania środka egzekucyjnego, czyli zajęcia rachunku bankowego, wierzytelności, ruchomości czy innych składników majątku dłużnika.
Teoretycznie skuteczne upłynięcie terminu przedawnienia uniemożliwia organom podatkowym ściągnięcie niezapłaconych należności. W praktyce jednak fiskus nieraz podejmuje takie próby, a wtedy udowodnienie upłynięcia terminu przedawnienia spoczywa na podatniku. Jeśli dojdzie do wszczęcia postępowania egzekucyjnego i zajęcia majątku, podatnik powinien wystosować pismo z zarzutami, dotyczącymi bezpodstawnego wszczęcia egzekucji, a także wnieść o jej zaprzestanie i uchylenie dokonanych czynności. Termin na złożenie zarzutów wynosi 7 dni od otrzymania tytułu wykonawczego. Bierność podatnika w tym przypadku może spowodować, że działania organu będą kontynuowane, a zaległe, przedawnione roszczenie odzyskane.